Rok 2019/20 - Szkoła Podstawowa im. Orląt Lwowskich w Nowinach

Przejdź do treści

Rok 2019/20

Szkolny Klub Ekologiczny
....................................
Rok szkolny 2019/20

Dariusz Wiech
 pracownik Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich
 Parków Krajobrazowych w Kielcach

Prelekcja o ziołach w dniu 8 X 2019 roku

W dniu 8 X 2019 roku klasy IV i V spotkały się z pracownikiem Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych panem Darkiem Wiechem. Tym razem pan Darek Wiech przyjechał z prelekcją o ziołach.
 
Przez wiele minionych lat rośliny zawsze pojawiały się w naszych klubowych działaniach. Wtedy, gdy dzieci wykonywały zielniki. Wtedy, gdy budowały domki dla owadów. Wtedy, gdy przygotowywały programy o pszczołach. Temat roślin powrócił po wizytach w kieleckim Ogrodzie Botanicznym, gdzie nasze dzieci zobaczyły kwaterę łąk kwietnych.
 
W trwających od lipca z panem Darkiem Wiechem rozmowach, pod wpływem jego sugestii, postanowiliśmy poznać świat roślin leczniczych. Naturalnie – ten cykl tematyczny mogły rozpocząć tylko zioła.
 
Zioła – podstawa magicznych praktyk, nierozerwalnie związane przez wieki z medycyną ludową. Zioła -  związane z pamięcią o naszych babciach. Zioła – intrygujące, ostrzegające, porywające, zachwycające.
 
Pan Darek nie zawiódł naszych nadziei. Jego sugestywny głos, profesjonalnie przygotowana prezentacja multimedialna, przekazywana wiedza odsłaniały dzieciom i nauczycielom piękny i tajemniczy świat ziół.
 
Wiele pełnych poznawczej pasji słów zostało poświęconych pokrzywie. I kto by pomyślał, że ta roślina może być tak poznawczo ciekawa, tak pożyteczna?! Wyciągi i napary z jej liści leczą nieżyty żołądka, jelit oraz biegunki. Odwary z liści i korzeni wspomagają ludzkie siły w walce z łupieżem. Zbierana wczesną wiosną pokrzywa służyła naszym babciom do przygotowywania świetnej zupy. Z dodatkiem lubczyku ta zupka rozgrzewała męskie serca. Wrzucone do tej zupki siekany koper i czarny pieprz znakomicie pobudzały męską energię, tak potrzebną przy rozmaitych ciężkich pracach – rolniczych, leśnych, budowlanych. Kiedy dokuczył głód, zupa z pokrzyw z dodatkiem naturalnego jogurtu lub śmietany świetnie syciła.
 
Czas  wiosennego zbierania pokrzywy też był bardzo ważny. Wtedy wypełniała ubogie, przednówkowe zestawy obiadowe. Wypełniała celująco. Dzięki dużej zawartości żelaza taka zupka umacniała cały organizm, oczyszczała nerki, wzbogacała krew.
 
Wszystkie te pochwały dedykowane pokrzywie najpierw zaskoczyły słuchaczy, a potem obudziły gorącą dyskusję.
 
Dyskusja o pokrzywie wywołała z pamięci słuchaczy obraz tzw. „głuchej pokrzywy”, czyli jasnoty białej. Okazało się, że jej liście i kwiaty są jadalne, a zawarty w kwiatowych końcówkach nektar przez wieki uchodził za wielki smakołyk. Wyjaśniła się przy okazji sprawa tego przymiotnika - głucha. Liście jasnoty białej nie parzą.
 
To spostrzeżenie rozwinęło całą dyskusję o sposobach zbierania pokrzyw i innych roślin leczniczych, ich suszenia. Oczywiście męska część uczestników zaczęła sobie przypominać domowe wiadomości o nalewkach. I kto by pomyślał, jak wiele dzieci potrafią zaobserwować i zapamiętać?! Oczywiście dziewczyny sięgnęły po domowe wiadomości o ziołomiodach.
 
W dziewczęcych wypowiedziach wypłynęła też sprawa użycia ziół do produkcji szamponów. Pan Darek natychmiast podjął ten wątek, wzbogacając go uwagami o pewnych działaniach ubocznych. W przygotowanej przez niego prezentacji temu wątkowi dyskusji ciekawie przysłuchiwała się Ania Shirley. Nieznajomość ziół i … ludzkich charakterów dorzuciły do jej licznych przygód kolejną – ciekawą i pouczającą. I tak literatura splotła się w tym momencie z przyrodą. Także z …..  koniecznymi słowami o potrzebie pamiętania przy zbieraniu ziół o niezbędnych środkach ostrożności.
 
Długotrwałe picie naparu z rumianku może spowodować zapalenie skóry. Zioła nasercowe – konwalia, naparstnica wełnista mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje z lekami syntetycznymi. Czosnek, miłorząb, kora wierzby wymagają ostrożności przy przyjmowaniu leków rozrzedzających krew.
 
I tak pokrzywa i jasnota biała wywołały cały szereg roślin leczniczych. Dzieci na prezentacji rozpoznawały kolejno mniszka lekarskiego, miętę pieprzową, rumianek, dziurawiec …. I tak dalej, i tak dalej …..
 
Ich odpowiedziom przysłuchiwały się na kolejnych slajdach zabawne ludziki. Kiwały rękami, podskakiwały, uśmiechały się. W pewnym momencie bystre, dziecięce oczy wypatrzyły fotografię naszego prelegenta pochylonego nad wielkim polem obsianym roślinami. To stworzyło okazję do dialogu z dziećmi o roli parków krajobrazowych, narodowych, rezerwatów w ochronie przyrody.
 
Oczywiście godzina upłynęła bardzo szybko. Do zobaczenia panie Darku na kolejnych lekcjach o roślinach.
 
 
OPIEKUNOWIE I UCZNIOWIE
SZKOLNEGO KLUBU EKOLOGICZNEGO
....................................
Wycieczka do Geoparku
Wizyta w Centrum Geoedukacji jest świetnym wstępem do lepszego zrozumienia geologicznego fenomenu Gór Świętokrzyskich na czele z gołoborzami, jaskiniami czy dawnymi rafami koralowymi. Dlatego też uczniowie klas szóstych i siódmych postanowili odwiedzić to miejsce. Rozpoczęli od zwiedzenia podwodnej stacji badawczej-CHRONOS. Motywem przewodnim tej wystawy jest podróż w czasie do odległej przeszłości. Zwiedzający mając do dyspozycji liczne stanowiska interaktywne, dioramy z modelami, okazy skał i skamieniałości poznają historię regionu świętokrzyskiego oraz jego dawnych mieszkańców, m.in.: trylobitów, gąbek, tetrapodów, łodzików, po olbrzymie ryby pancerne. Atrakcją był seans w kinie 5D-Kapsule czasu, pojeździe z napędem jonowym, który wykorzystując tunele czasoprzstrzenne odbywa długą pobudzającą wszystkie zmysły podróż od narodzin Ziemi po współczesność. Jednak największe emocje wywołała wielkoformatowa gra planszowa o geologicznej przeszłości Gór Świętokrzyskich, ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń z paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku. W ramach poszczególnych okresów geologicznych, tworzących jednocześnie pola gry, przedstawione zostały najistotniejsze fakty dotyczące geologicznej przeszłości regionu świętokrzyskiego oraz organizmy sprzed milionów lat. W grze uczestniczą zespoły 3,6-osobowe, które w trakcie rozgrywki mają do wykonania zadania, ukryte na poszczególnych polach planszy. Przygotowane polecenia, mają zarówno formułę pytań quizowych jak i sprawnościowych. Drużyna, która dotrze najszybciej do samego środka planszy, czyli współczesności – wygrywa. GEO-GIGA-GRA stanowi bardzo atrakcyjną pomoc edukacyjną, dzięki której treści geologiczne i paleontologiczne przedstawione są w ciekawy i interesujący sposób.
......................................
BIOLOGIA NOCĄ? - DLACZEGO NIE!!!
Już po raz kolejny uczniowie naszej szkoły odwiedzili Instytut Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach celem uczestnictwa w Nocy Biologów 2020. Tegoroczne wydarzenie naukowe odbyło się pod hasłem ,,Globalne zmiany klimatyczne". Jak zwykle wachlarz atrakcji przygotowany dla wszystkich Gości, Przyjaciół i Pasjonatów Biologii był niezwykle szeroki. Mogliśmy uczestniczyć w wykładach, warsztatach tematycznych, interesujących debatach naukowych, fascynujących pokazach, wystawach. Uczniowie zasiadając w salach wykładowych, słuchając wykładów: ,,Oszustwo w świecie roślin i zwierząt", ,,Zombi w świecie przyrody" czy ,,Energia jądrowa w obliczu globalnego ocieplenia" poczuli się jak prawdziwi studenci. Niektórzy z olbrzymią przyjemnością obejrzeli niebo nad Kielcami w tutejszym planetarium, inni wzięli udział w zajęciach laboratoryjnych, gdzie mogli pod mikroskopem obserwować np. alergeny pyłków roślinnych,komórki bakteryjne, ich olonie.Bardzo ciekawe okazały się warsztaty edukacyjne przygotowane przez zespoł Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych. Uczniowie dowiedzieli sie jakie gatunki podlegają prawnej ochronie w naszym województwie, a które są inwazyjne i zagrażają rodzimej faunie i florze.Wydarzeniu towarzyszyły quizy,rebusy i krzyżówki oraz pokaz żółwia czerwonolicego, raka marmurkowego, sumika karłowatego - gatunków inwazyjnych. Zainteresowanie wzbudziła mozliwość obejrzenia owiec, które są ,,żywymi kosiarkami" w projekcie LIFE + mającym na celu ochronę cennych przyrodniczych siedlisk na Ponidziu. Była też możliwość zapoznania się z nowoczesnymi technikami mikroskopowymi w biologii komórki- transmisją elektronową i świetlną. Uczniowie biorąc udział w spotkaniu z sokolnikami i ich podopiecznymi z Grupy Sokolników Konnych ,,Rabiec" mogli obejrzeć drapieżne ptaki - podziwiać ich majestatyczność, dowiedzieć sie o ich przystosowaniach, zwyczajach. Egzotyczne gatunki gadów i owadów zaprezentował Zoom Natury z Janowa lubelskiego. Podziwiać można było: ambystonę meksykańską w stadium aksolotla, olbrzymie karaczany, owady z rodziny straszykowatych, prostoskrzydłych, jaszczurki pustynne, węże z rodziny połozowatych. Ci odważniejsi skorzystali z propozycji Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa i zbadali swoją grupę krwi - w nagrodę za odwagę otrzymali breloczek z własną grupą. Uczniowie zadowoleni z uczestnictwa w Nocy Biologów planują udział w przyszłym roku. Miejmy nadzieję, że są wśród Nich przyszli studenci Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego.
......................................
W dniu 6 marca 2020 r. uczniowie klasy V c wyjechali do Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych w Kielcach, aby uczestniczyć w zajęciach obrączkowania ptaków zimą. Pod czujnym okiem pracowników Parku uczniowie obserwowali najpierw, w jaki sposób ptaki łapią się bezpiecznie w specjalne sieci, rozstawione w pobliżu miejsc ich regularnego dokarmiania. Wśród schwytanych ptaków dominowały sikorki - bogatka, modraszka i czyże zwyczajne. Następnie w siedzibie Parku pod opieką licencjonowanego ornitologa p. Damiana Czajki ptaki były ważone, znakowane i mierzone (długość skrzydeł, ogona). Każdy uczeń z niezwykłą ciekawością i delikatnością, pod czujnym okiem p. Damiana miał możliwość rozróżniania płci ptaków, określania stopnia ich otłuszczenia i wieku, a następnie z niezwykłą precyzją bezpiecznego wypuszczania ich na wolność. W trakcie „żywej lekcji biologii” uczniowie dowiedzieli się, że obrączkowanie ptaków jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych technik stosowanych w badaniu życia ptaków. Polega na znakowaniu ptaków metalowymi obrączkami zakładanymi na nogę. Łabędzie i gęsi znakowane są również kolorowymi obrożami zakładanymi na szyję, do odczytania z większej odległości. Wszystkie dane dotyczące ptaków m.in. długość skrzydeł i ogona, wiek i płeć są zapisywane. Dane z pomiarów przesyłane są do Stacji Ornitologicznej Muzeum i Instytutu Zoologii PAN w Gdańsku. W ten sposób badacze pozyskują cenne informacje o wędrówkach poszczególnych gatunków ptaków.
Opiekunowie: Miroslaw Sikora, Adam Pepasiński
.......................................
SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI SZKOLNEGO KLUBU EKOLOGICZNEGO (w roku szkolnym 2019/2020)
 
1) Człowiek otrzymał od Stwórcy prawo przekształcania środowiska przyrodniczego. Według etyki sozologicznej zajmuje w środowisku przyrodniczym pozycję uprzywilejowaną opartą na wartościach specyficznie ludzkich, w których szacunek dla dla człowieczeństwa przekracza porządek biologicznych więzów krwi. Jednocześnie ten świadomy szacunek dla otoczenia przyrodniczego nakłada na człowieka także działania wywodzące się z przesłanek rozumowych, które zabraniają mu czynów szkodliwych dla środowiska (choć – kuszących ekonomicznie). Człowiek wszystkie działania zmierzające do przekształcenia środowiska dla swoich społecznych potrzeb oraz ochrony tego środowiska rozpatruje i wykonuje z poziomu rozumu podporządkowanego Bożemu darowi prawidłowo ukształtowanej wolnej woli. Te ważne przesłanki ukształtowały rozwijaną w Polsce odmianę ekologii człowieka – sozologię i jej praktyczny wymiar – sozotechnikę.
 
2) Kierowani takimi zaleceniami sozologicznymi postanowiliśmy w tym roku szkolnym wspólnie z uczniami pochylić się jeszcze bardziej nad tą bardzo delikatną siecią wzajemnych powiązań między otoczeniem przyrodniczym, organizmami żyjącymi w otoczeniu a człowiekiem. To właściwa droga wychowywania człowieka w pełni świadomego konieczności zachowania właściwych relacji między korzystaniem z przyrody dla utrzymania życia a jednocześnie w sposób wolny i z szacunkiem odnoszącego się do przyrody jako daru Stwórcy. Tak wychowany człowiek szanuje przyrodę przede wszystkim z głęboko uwewnętrznionych przekonań – osobistych i społecznych.
 
3) Wdzięcznym polem do realizacji tych założeń są rośliny – zwłaszcza rośliny lecznicze. Od ich poznawania, od zrozumienia ich znaczenia dla człowieka postanowiliśmy rozpocząć tegoroczne działania Szkolnego Klubu Ekologicznego. Realizację tak pojętego zadania rozpoczęła gawęda pana Darka Wiecha w dniu  8 X 2029 roku. Ta gawęda miała otworzyć cały wiosenny cykl spotkań z roślinami. Sytuacja pandemii nieco te wstępne założenia czasowo zweryfikowała.
 
4) Droga do właściwego wykorzystania darów Ziemi musi się rozpocząć od poznania procesu ich powstawania. Kieleckie Centrum Geoedukacji znakomicie przekłada naukowe zdobycze geologii na język zrozumiały dla uczniów. Pomaga tę wiedzę wzbogacać i systematyzować. Każdego roku w naszym planie pracy umieszczamy więc wizyty z dziećmi w Centrum Geoedukacji. W tym roku Centrum jeszcze bardziej wzbogaciło swoją ofertę. Na podwodnej stacji badawczej nasi uczniowie przemierzali wirtualnie przestrzenie geograficzne i czasowe – liczone w setkach milionów lat - naszej błękitnej planety. Nabytą wiedzę utrwalali w atmosferze radosnej zabawy, wśród wielkich emocji na polach wielkoformatowej gry planszowej. Przy elektronicznych urządzeniach edukacyjnych wywoływali eksperymentalnie te zjawiska, które obserwowali z pokładu podwodnej stacji badawczej – wypiętrzania masywów górskich, zalewanie lądów przez oceaniczne fale itd. Na koniec zaś przeżyli wielki dreszcz emocji podczas seansu w kinie 5 D – kapsule czasu. W ten sposób poznawali okoliczności powstania i rozwoju nie tylko utworów geologicznych, ale także – roślin i zwierząt. Mogli połączyć współczesne obserwacje biologiczne ze zrozumieniem przyczyn zaistnienia przyrody ożywionej.
 
5) 10 I 2020 roku kolejny raz odwiedziliśmy pracownie naukowe Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach podczas dorocznej akcji „Noc Biologów”. Te spotkania dzieci bardzo polubiły. Pokazy, warsztaty przygotowane na „Noc Biologów” pozwalają zaobserwować pasjonujące mechanizmy przyrody w działaniu, przyrody, która się samoreguluje, ale jednocześnie podlega działaniom regulacyjnym człowieka. Takie spotkania stwarzają zawsze okazje do bliskiego kontaktu dzieci z pracownikami naukowymi, do stawiania pytań, szukania pomysłów do własnych twórczych poszukiwań, do radosnego zdumienia nad niezwykłą celowością świata przyrody. Te spotkania pozwalają na budowę osobistej koncepcji wolnego, rozumnego człowieka w bogatym i zachwycającym , a jakże urzekającym otoczeniu  przyrody. Te spotkania to jedyna w swoim rodzaju możliwość obejrzenia obiektów przyrodniczych od skali mikroskopowej do wielkiej skali międzyplanetarnej. Jednocześnie – uświadomienia sobie bardzo czułej zależności tego co małe od tego, co wielkie. Uświadomienia sobie wielkiej odpowiedzialności ciążącej na człowieku, aby to dziedzictwo zawsze zachwycało i przetrwało dla przyszłych pokoleń.
 
6) Świat przyrody daje człowiekowi wiele możliwości pomiaru samego siebie. Bogatym nośnikiem wiedzy o kondycji przyrody są ptaki. Rozciągnięte na wiele lat obserwacje ich zachowań, długości przelotów, zmian zimowych i letnich miejsc gniazdowania, otłuszczenia w różnych porach roku, zmian powierzchni skrzydeł bardzo wiele powiedzą sumiennemu i uważnemu obserwatorowi o świecie przyrody. Takie systematyczne obserwacje pobudzają do szacunku, do stałego korygowania człowieczych ingerencji w przyrodę. Przyjaźń – już wieloletnia – naszej szkoły z pracownikami Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych w Kielcach kolejny raz dała naszym dzieciom niepowtarzalną okazję uczestniczenia w akcji „Karmnik”, uczestniczenia w „żywej lekcji biologii”. Takiej lekcji, gdzie wiedza, precyzja, dokładność, odpowiedzialność za zapisywane wyniki badań wynikają nie z obowiązku zaliczania wiedzy na egzamin czy klasówkę, ale z radości jej poznawania. Ptaki w roli nauczycieli potrafiły być naprawdę wymagające, choć nie stawiały stopni. Swoją ocenę wyrażały jednak dosadnie dziobem, o czym małe rączki mogły się nieraz przekonać.
 
7) Każda nabywana wiedza wymaga weryfikacji, podzielenia się nią z innymi. W życiu szkolnym okazję dają do tego różnorodne konkursy. W tym roku nasi uczniowie przystąpili do Ogólnopolskiej Olimpiady Biologicznej „Pionier” organizowanej przez Instytut Rozwoju Nauki. Taka szlachetna rywalizacja prowadzi do twórczych decyzji, nieszablonowych pomysłów. Prowadzi przede wszystkim do wychowania człowieka patrzącego rozumnie na sieć powiazań obecnych w przyrodzie i głęboko wewnętrznie tę sieć powiązań przyrodniczych szanującego.
 
Opiekunowie Szkolnego Koła Ekologicznego
 Dorota Świtowska
 Mirosław Sikora
 Adam Pepasiński
Aktualizacja: marzec 2024 r.
Admin: MS
Wróć do spisu treści